geri dönüş

İnsanın ömür dakikaları insana avdet(dönüş, geri gelme) ederler.

Ya gafletle muzlim olarak gelirler veya hasenat-ı muzie ile avdet ederler. Bu ifadeleri açıklar mısınız?

Bu konuya birkaç açıdan bakılabilir:
Birincisi: Daha dünyada iken avdet(dönüş, geri gelme) ederler. Mesela, zamanını çok iyi ve doğru değerlendiren birisine, harcadığı zamanın dakikaları başarı ve mutluluk olarak ona ilerleyen dönemde geri döner. Öte yandan, her bir günahın içinde peşin bir vicdan ızdırabı ve sıkıntı vardır.(cehennemdeki hali hissetirir) Keza her bir hayırlı işin içinde de huzur ve mutluluk vardır.(cennetteki hali hissetirir) Bu sıkıntı ve huzur hali, harcanan zamanın durumuna göre şekil alır.

İkincisi: Dünya bir tarladır, zaman ise bir sermayedir. Burada ekilen tohumlar ahirette karşımıza çıkacaktır. Harcanan her dakika, ya sevap veya ikab olarak karşımıza çıkacaktır. Bu durum kabir hayatı için de geçerlidir. Hadisin ifadesi ile namazımız orucumuz kabirde yanımıza bir nur olarak geleceği gibi, günahlarımız da zulmet olarak geleceklerdir. Gerek sevap ve gerekse günahlar, zamana bağlı olarak işlenmiştir. Yani zamanın bize geri dönüşüdür.