fıtri ahvali bozma özgün halinde bırak "orijinal kal"

30. Ey Resulüm, batıl dinlerden uzaklaşarak yüzünü ve özünü, hak din olan İslâm’a yönelt.

Yani ALLAH’ın insanları yaratmasında esas kıldığı o fıtrata uygun hareket et. ALLAH’ın bu hilkatini kimse değiştiremez. İşte dosdoğru din budur. Fakat insanların ekserisi bunu bilmezler, anlamazlar. Rum Suresi

fıtrat,

“ALLAH-Ü TEALA’nın mahlûkatı kendisini tanıtacak, insanı da mahlukata bakarak ALLAH’ı bilip tanıyacak, iman edip ibadet edecek kabiliyet, hal ve istidat üzere yaratmasıdır.”

Fıtrat, varlıkların yapısını oluşturan, geliştiren ve değiştiren kanunlar bütünüdür.

İnsanların, hayvanların, bitkilerin, yerin, göğün, kurumların, kavramların hâsılı her şeyin yapısı ve işleyişi fıtrata göredir.

İnsanın iki fıtratı vardır;

birisi doğuştan gelen özgün ve hakiki fıtratı, diğeri ise insanın kesbi(sonradan elde edinilmiş, sonradan kazanılmış) ve kazanımı ile elde ettiği suni fıtratıdır.

Bu ikinciye i’tiyad-i sani de denilmiştir. Yani insanın niyet ve iradesi ile teşekkül ettirdiği ikinci fıtrat.

Birinci fıtrat yani vicdani esaslara dayanan hakiki fıtrat, tabii halde diyebiliriz, hakkın ve doğrunun bir miyarı(ölçü) ve mizanıdır. Bu bütün insanlarda ortak bir anlayış ve ortak bir seziştir. Bu yüzden insanlığın ortak ve temel ahlaki normları, bu özgün fıtri halin bir neticesi, bir sonucudur denilebilir.

İnsandaki ikinci suni fıtrat ise, insanın kesbi ve niyeti ile şekillendiği için arızalı ve sunidir. Bu yüzden her insanda farklı farklı tezahür eder.

Bazı insanlar, bu ikinci fıtri oluşumu tabi fıtrata yakın bir terbiye ve tedbir ile oluşturduğu için

iki fıtrat arasında uyumluluk olur.

Aralarında bir mutabakat tesis olur ve bu da davranış ve ahlakta güzel neticeler verir.

Yani orijinal ve samimi davranışlar sergiler.
İslam’ın ve onun terbiye sisteminin fıtri oluşu Müslümanlar üzerinde olumlu ve güzel ikinci fıtratların oluşmasına sebep olmuştur.

Bu yüzden İslam alimleri ve evliyaları halis ve fıtri bir güzelliğe sahip olmuşlardır.

Bir de suitedbirinden dolayı bazı insanlar, farklı inanç ve ideolojilerin de tesiri ile ikinci fıtratları gayet yamuk ve eğri büğrü oluşur. Birinci fıtrat ile ikinci fıtrat arasında bir uyumsuzluk oluşur. Daima bir birleri ile çelişir ve çatışırlar. Genelde ikinci suni fıtrat tabi ve doğal olan birinci fıtratı ifsat eder. Fıtri olarak güzel iken, bozuk ikinci fıtratın müdahalesi ile o güzelliği bozar,

yerine suni ve yapmacık halleri getirir.

Bir de zamanla ikinci bozuk fıtrat, birinci tabi fıtratı ifsadı ile tamamen dönüştürüp kendi gibi bozuk hale getirir. Artık bu adamın hayra ve güzelliğe kabiliyeti kalmaz.

Bütün amelleri yapmacık ve suni olur.

fıtratı tefessüh

(çürüme, (kişi, toplum vb. için) özelliğini, niteliklerini yitirerek bozulma, kokuşma)

edenler

Artık böyle bir fıtratın doğal hali, ifsat ve kötü hallerdir.

"Ve fıtrî olarak vicdanda şuurla bizzat hissedilen vicdaniyatın esası, ikinci bir şuur ve niyetle inkıtâ bulur."

Burada asıl müşkil kısım, ikinci fıtratın müdahalesi ile birinci fıtratın tabiliğinin bozulmasıdır.

Bu birinci fıtrat şayet tefessüh etmiş bir fıtrat ise artık tekebbür ve

kötü haller bunun tabi haline dönüşmüş şeklidir.

Böyle olunca, bu bozuk fıtrat tabi olarak tekebbür edeceği zaman, niyet ile bu tabilik bozulabilir.

Tıpkı güzel birinci fıtratın tevazu halinin ikinci bir fıtratın müdahalesi ile bozulması gibi.

Özet olarak,

temiz ve doğal olan birinci fıtratın tabi halini, bozuk ve suni olan ikinci fıtratın müdahalesi bozar. Mesela birinci fıtri hal tevazu kabiliyetinde iken, bozuk ve suni ikinci fıtratın müdahalesi ile o tevazu hali gider, yerine riya ve gösteriş hali gelir.

Yine birinci fıtratı kokuşmuş olan bir fıtrat tabi hali ile tekebbür etme kabiliyetinde iken, ikinci suni fıtratın müdahalesi ile o tekebbür halini izale eder, yani bir nevi menfi fıtriliğini bozar. Fıtrilik müspet ve menfi iki halde de olabilir.

Yine mutlu ve ferahlı olmaya niyet etmek ikinci bir müdahale olmasından doğallığı bozar, mutluluk ve ferahı kaçırır. Zira mutluluk ve ferahlık fıtri bir haldir, niyet ile elde edilemez. Ama gam ve kedere karşı insan psikolojik olarak kendini alıştırıp hazırlayabilir. O zaman gam ve keder gelse hazırlıklı olduğu için hafif atlatır. Bu yüzden fıtri şeyler önünde suni setler çekmek bir şey ifade etmez.

Ama insanın elinde fıtri ahvali bozmak veya özgün halinde bırakmak imkanı vardır.

Zaten sorumluluk da bundan dolayıdır. Bize düşen görev birinci fıtrat ile sonradan oluşan suni ikinci fıtrat arasında mutabakat ve uyumluluğa yardımcı olmaktır.

Fıtrata aykırı olan hiçbir şey insanı mutlu edemez ve toplumun saadetini sağlayamaz.

İnsan kalbini de memnun ve tatmin eden,

insana huzur veren ancak

“ALLAH’ı anmaktır.”

“Hayır nefsinin güzel gördüğü, kalbin rahatladığı ve yüreğinin tatmin ve mutlu olduğu şeydir.

Şer ise, nefsin çirkin gördüğü, kalbin nefret ettiği, gönlünün tereddüt ettiği ve

seni rahatsız eden şeydir.” HADİS

“Seni rahatsız eden şeyi terk et, rahatlatan şeyi yap. Daima iyi niyet sahibi ol.

Bil ki ameller niyetlere göredir”HADİS

Ben bütün insanları fıtrat-ı selim üzere ve hanif inancında yarattım.

Sonra şeytanlar onları yoldan çıkardılar.

Benim helal kıldıklarını onlara haram ettiler, bana şirk koşmalarını söylediler. ,

Hâlbuki onların bu yaptıklarının hiçbir delili ve dayanağı yoktur HADİS