kitab-ı kainata nasıl bakıyorsun

"... Maddiyata esbab hesabıyla bakılırsa cehalettir.

 ALLAH hesabıyla olursa mârifet-i İlâhiyedir."

 

Bu cümleden anlaşılıyor ki, varlığa iki şekilde bakılabilir ve bakılıyor. Birincisi esbab namına olan bakış, yani nazardır. İkincisi ise ALLAH hesabına olan bakıştır.

Bir çiçeği ya ALLAH yaratmıştır veya tabiat ve sebepler yaratmıştır, diye bakarız. Tabiri diğerle, varlığı ya ALLAH yaratmıştır ve onun dışındaki her şey diye bakarız. Birinci nazar ibadet iken

 ikinci nazar, ya günah ve küfürdür.

ALLAH namına nazar eden adam;

 "Ne güzel yaratılmıştır." der.

İkinci nazarla bakan ise,

 "Ne güzeldir." der,

 güzelliği çiçeğe verir.